محتوا و ساختار ارزشها در نوجوانان ایرانی

پـژوهش حاضر در پی کشف روابط معنایی و ساختـاری ارزشها در نوجوانان ایرانی بود. بدین منظور 1532 دانش آموز (766 دختـر، 766 پـسر) به نسبت مسـاوی در پایه های تحصیلی سوم راهنمایی (14 ساله) و سـوم نظری (17 ساله)، به روش نمونه برداری تصادفی طبقه بندی شده از 6 منطقة آمـوزش و پرورش شهر تهران انتـخاب و با «پرسشنامة تشبیهی ارزش» (شوارتز و دیگران، 2001)، ارزشیابی شدند. روی آورد آماری پژوهش برای تحلیل ساختاری و منظومه های محتوایی ارزشها، فن «تحلیل کوچکترین فضا» بود. یافته های پژوهش نشان دادند که محتوا و ساختار ارزشهای انسانی نوجوانان ایرانی در سطـح وسیعی با الگوی نظری جهان شمول ارزشها (شوارتز، 1992) مطابقت دارد، و معنابخشی و ساخت دهی به ارزشها در دختران و پسران مشابه اسـت. انحراف از الگوی مورد انتظار نیز در مواردی مشاهده شد. ریخت ارزشی خیرخواهی با ساختار ریخت اصلی مطابقت نکرد و رابطة پویشی ابعاد رتبة بالاتر «تعالی خـود» و «گسترش خود» نقض شد. این ساختارهای کمّی تغیـیریافته خصیصه های ویژه (شاخص فرهنگ) نوجوانان ایرانی را منعکس مـی کنـند. پژوهش حاضر، یافته های بحث انگیزی را در باب ماهیت ارزشهای اخلاقی نوجوانان ایرانی در پی داشت.